Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Spacecraft AR
Ontdek het zonnestelsel in je eigen klaslokaal met deze educatieve app van NASA's Jet Propulsion Laboratory. Bekijk ruimteverkenners in augmented reality op je mobiele apparaat.
App of softwareNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Zonsverduistering in 3D
Toepassing van CoSpaces Edu waarbij je in 3D een zonsverduistering bekijkt.
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
AR Anatomy: Menselijk lichaam in AR
App waarmee je het menselijk lichaam tot in detail kan bekijken: skelet, spieren, zenuwstelsel, ademhalingssysteem, spijsverteringssysteem ...
De app bevat verschillende lagen waarbij je de verschillende stelsels kan combineren en in interactie kan …
App of softwareICT-coördinator, Systeembeheerder -
Reis naar de maan: Augmented reality
Betrek leerlingen bij de les door middel van beweging en fysiek onderzoek.
Gebruik Apollo’s Moon Shot AR om meer te weten te komen over de wetenschappelijke en historische mijlpalen van de Apollo 11-missie via boeiende AR-ervaringen en …
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
VOKA Pathology 3D: Anatomie van het menselijk lichaam via AR
Deze applicatie biedt je een 3D-atlas van de menselijke anatomie. Via gedetailleerde beelden krijg je inzicht in de binnen- en buitenkant van verschillende anatomische structuren bij de mens.
Het is mogelijk in- en uit te zoomen op de 3D-modellen, …
App of softwareLeerkracht, ICT-coördinator -
EDUbox, Energie: Interactieve videoles
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema. De EDUbox bevat tekst, video, digitale tools, interactieve oefeningen en discussiemomenten.
De EDUbox bestaat in verschillende vormen. De …
Interactieve oefening -
EDUbox Energie: Lespakket
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema, op maat van leerlingen. Het bestaat uit tekst, video, digitale tools, interactieve opdrachten, discussiemomenten ...
Deze EDUbox behandelt het …
Downloadbaar lesmateriaal -
Aardbevingen en overstromingen: Actualiteitsbundel
Deze bundel gaat over de aardbeving in Marokko en de overstromingen in Libië. Het principe van een aardbeving wordt uitgelegd, er worden linken gelegd naar fake news, klimaatverandering, propaganda en de politiek in Libië.
Een …
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht -
Studie-uitstap voor thuisblijvers: ICT-opdracht
Deze opdracht kan je gebruiken als vervangopdracht voor de thuisblijvers van een uitstap.
De leerlingen werken met een routeplanner (zelf een route uitzetten via Google Maps) en maken een presentatie maken over de bezienswaardigheden.
Downloadbaar lesmateriaal (5)Leerkracht -
Maqueen, educatieve robot: Micro:bit
Enkele voorbeelden van wat je kan doen met een Micro:bit.
Ik geef onder andere twee voorbeelden om muziek te maken met de Micro:bit. Deze muziek kan je niet maken met de Micro:bit v1, wel met v2.Downloadbaar lesmateriaalICT-coördinator, Systeembeheerder, … -
Astro Pi: Jouw code in het Ruimtestation
De European Astro Pi Challenge biedt je leerlingen de mogelijkheid om wetenschappelijk onderzoek in de ruimte uit te voeren door computerprogramma's te schrijven die draaien op Raspberry Pi-computers aan boord van het International Space Station.
Downloadbaar lesmateriaal -
Programmeren van Arduino: Handleiding
In deze handleiding krijg je uitgelegd hoe je een programma vanuit de Arduino IDE oplaadt naar een Arduino UNO, MEGA, nano, ESP8266 of ESP32.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht