Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Efficiënt websites ontwikkelen met Brackets: Leerfiches
Deze leerfiches zijn ontworpen als aanvulling op de cursus Efficiënt websites ontwikkelen met Brackets van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. De nadruk wordt gelegd op de volgende zaken: de vernieuwingen die HTML5 met zich meebracht enerzijds, …
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Assassin’s Creed Valhalla: Virtuele historische zoektochten
Deze bundel dient als een handleiding bij virtuele historische zoektochten in de wereld van Assassin’s Creed Valhalla. Het maakt gebruik van Discovery Tour een speciale mode van het spel die de focus legt op het leren en ontdekken van …
Downloadbaar lesmateriaalStudent (lerarenopleiding) -
Micro:bit voor leerkrachten: Oefeningen en cursus
Een inleidende cursus om leerkrachten vertrouwd te maken met de micro:bit, een compacte en gebruiksvriendelijke programmeerbare computer. Tijdens deze cursus leren deelnemers de basisprincipes van programmeren, experimenteren met in- en …
Downloadbaar lesmateriaal (6)ICT-coördinator, Systeembeheerder -
Programmeren met TigerJython
Met deze bundel kunnen leerlingen op een speelse manier kennismaken met het programmeren in Python in de gratis ontwikkelomgeving TigerJython.
Daarbij wordt onder andere gebruik gemaakt van de zogenaamde turtle graphics.Downloadbaar lesmateriaal (6)Leerkracht, Systeembeheerder -
Numerieke wiskunde met Python: Pythonprogramma's en handleiding
Deze handleiding behandelt een groot aantal computerprogramma's geschreven in Python die het manuele rekenwerk bij numerieke wiskunde vervangen. Je vindt hier een breed scala aan wiskundige toepassingen binnen de numerieke wiskunde. Voor bijna elk …
Downloadbaar lesmateriaalAndere functie -
VR Bouwknopen: Handleiding
Deze handleiding is je gids in het gebruik van VR Bouwknopen. Dit project werd gerealiseerd binnen een projectoproep van InnoVET (2022-2023), met de steun van de Vlaamse Overheid, departement Onderwijs & Vorming.
De applicatie laat toe de correcte …
Downloadbaar lesmateriaal -
Seriële communicatie van Arduino naar pc: Cursus
In dit document krijg je uitgebreide informatie over de seriële communicatie van Arduino naar pc. Je leert hoe je gegevens vanuit de Arduino via de USB naar de pc kan versturen.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Programmeren van Arduino: Handleiding
In deze handleiding krijg je uitgelegd hoe je een programma vanuit de Arduino IDE oplaadt naar een Arduino UNO, MEGA, nano, ESP8266 of ESP32.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Installatie van Arduino IDE: Handleiding
In deze handleiding krijg je uitgebreide inforamtie over het installeren en instellen van de Arduino Integrated Development Environment (IDE). Dit voor de Arduino UNO, MEGA, nano, UNO (WAVGAT), ESP8266, ESP32 en ATtiny.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Gebruik van GeoGebra: Cursus
Deze cursus GeoGebra leren de leerlingen volgende zaken:
- GeoGebra openen op het internet;
- opmaak van het programma;
- de basisicoontjes;
- punt tekenen;
- rechte, lijnstuk en halfrechte tekenen;
- vlakke figuur tekenen;
- spiegeling met een spiegelas …
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht -
Computationeel denken & Javascript: Lessenreeks
In deze lessenreeks met volledig opgemaakte syllabus met oefeningen en lesvideo's gaat het over computationeel denken en de programmeertaal Javascript.
Onderaan het artikel kan je het lesmateriaal downloaden. Dat bestaat uit:
- syllabus van 36 …
Downloadbaar lesmateriaal (8)Leerkracht, ICT-coördinator, … -
Ruimte, astronomie en astrofotografie: Erasmus+ project
Op de website van Voices of the World, vind je een pagina gewijd aan het Erasmus+ project rond ruimte, astronomie en astrofotografie.
De volgende materialen zijn te vinden:
- PowerPointpresentaties van het trainingsmateriaal;
- PDF van het …
Downloadbaar lesmateriaal