Eén derde van de leerkrachten bewust afwezig op sociale netwerken


Van november 2009 tot januari 2010 deed collega Bram een onderzoek naar het gebruik van sociale netwerken in het algemeen en Facebook in het bijzonder. Via oproepen in KlasCement en Lerarendirect, maar ook via mondreclame werden uiteindelijk 900 leerkrachten bereid gevonden deze enquête in te vullen.

De resultaten werden vrijgegeven op vrijdag 2 april 2010, naar aanleiding van een beslissing in een school uit Luik om een leerling uit te sluiten op basis van pestgedrag op Facebook. In de daaropvolgende mediacommunicatie bleek dat vele scholen nog geen beleid hebben over het gebruik van sociale netwerken. Ons onderzoek bevestigt dit.

In dit artikel staan we stil bij enkele resultaten. Alle details van de enquête zijn op te vragen bij Bram Faems.

1. Bang van Facebook?
Dat één derde van de leerkrachten er bewust voor kiest geen gebruik te maken van Facebook kan veel lijken, maar wat ons nu vooral zou interesseren is een vergelijkend onderzoek. Hoe zit dat bij bv bij verpleegkundigen? Als je bij Facebook Ads opvraagt hoeveel accounts uit België er zijn, kom je aan 3 214 560. Dit is wat meer dan één derde van het potentiële doelpubliek, maar dus nog steeds twee derde te gaan. Dat ook daarvan één derde er bewust voor zou kiezen geen gebruik te willen maken van Facebook, zou ons niet verbazen en dan zijn de cijfers van ons onderzoek niet echt spectaculair of nieuwswaardig. Maar we hebben al eerder ondervonden dat je met artikels of activiteiten over Facebook in het onderwijs kan scoren in de media. 

2. Noodzaak voor een beleid
We willen echter vooral een positief verhaal brengen. Door aandacht te vestigen - via de media - op het gebruik van sociale netwerken in het onderwijs, wijzen we leerkrachten en scholen er op dat een beleid rond dit thema zich opdringt en een positief effect kan hebben.

Dat sociale media bij de jongeren en in de toekomst een heel belangrijk fenomeen is dat niet genegeerd kan worden, toont dit filmpje. (Social Media Revolution 2 (Refresh) from Erik Qualman on Vimeo)

Edit: filmpje geupdatet op 3 juni 2012

       Interessantere cijfers van ons onderzoek zijn:

  • 10% van de Vlaamse scholen maakt afspraken over sociale netwerken
    Dit ligt in de lijn van het artikel over die Luikse school: te weinig scholen hebben een beleid hierrond, al is 10% volgens sommigen ook al niet slecht in de ict-context van een school.
  • Die afspraken zorgen ervoor dat leerkrachten minder snel leerlingen als contact toevoegen bij hun sociaal netwerk (11% versus 21% als er geen afspraken zijn).
  • Omgekeerd: wie geen leerlingen toevoegt (80%), pleit er dubbel zo vaak voor om toch een algemene regelgeving uit te werken  (40%). Wie wel leerlingen durft toevoegen (20%) vindt een beleid minder noodzakelijk (20%). Blijkbaar hebben deze leerkrachten hun eigen veilige zone afgebakend en hoeven ze geen advies van hun school of het beleid te krijgen op dat vlak.

In elk geval lijkt een beleid en visie hierrond noodzakelijk in de huidige samenleving. Niet alleen over sociale netwerken, ook over het gebruik van de gsm op school. Die kan je ook niet verbannen, maar is toch zeer omstreden in de klas. Beide communicatieplatformen (want dat zijn sociale netwerken en gsm's toch) worden liever geweerd uit de klas- en schoolcontext, maar zijn een normaal gegeven bij elke jongere (vooral Netlog) en hebben ook educatieve mogelijkheden (zeker Facebook). Waar leg je dan je grenzen?

Tips van KlasCement

Enkele tips hieromtrent worden gegeven door Pedro de Bruyckere op zijn weblog:
10 regels voor het gebruik van sociale netwerken in het onderwijs
.

Op Classroom2.0 - één van meest interessante online communities van leerkrachten uit de hele wereld die ervaringen uitwisselen over het gebruik van web2.0 en sociale media in het onderwijs - vond ik deze PDF. Een aanrader als je Facebook in je klas of les wil gebruiken.

Drive Belonging and Engagement in the Classroom Using Facebook

3. De rol van KlasCement en haar projecten

Wat kan KlasCement betekenen in het kader van dit thema?

KlasCement is zelf een sociaal netwerk, even populair als Facebook! Althans in onze doelgroep. Ook wij hebben momenteel één derde van de leerkrachten als geregistreerd lid. Bovendien uniek (controle op uniciteit van accounts) en actief (wie één jaar lang KC niet gebruikt, blijft geen lid). In buitengewoon onderwijs hebben we zelfs 50% van de leerkrachten als lid. Zij hebben duidelijk een hogere nood aan lesmateriaal van andere leerkrachten.

Bij KlasCement delen gebruikers lesmateriaal. Die gebruikers vormen ook een sociaal netwerk. We brengen leerkrachten via KlasCement dus in contact met het nut van sociale netwerken. De meerwaarde bij KlasCement is natuurlijk het lesmateriaal, de inhoud van de site. Niet zozeer de communicatiemogelijkheden met leerkrachten uit andere scholen. Al zal dit in de toekomst van groter belang worden!

Sinds september 2009 geven we in scholen op pedagogische studiedagen of personeelsvergaderingen nascholingen over het gebruik van KlasCement of gaan we onze site kort voorstellen. We bereikten op die manier al 1500 leerkrachten! Ook daar blijkt dat er steeds een groep van één derde niet op Facebook wil en één derde nog niet op Facebook zit (Twitter is nog veel minder populair, slechts gebruikt bij enkelingen). Deze leerkrachten registreren zich echter wel op KlasCement. Reden: de kwaliteit van ons aanbod en het vertrouwen in deze relatief gesloten onderwijsgemeenschap.

Kwaliteit blijkt inderdaad dé reden te zijn waarom leerkrachten KlasCement als favoriete site benoemen. KlasCement is hun site, vergemakkelijkt hun job, zorgt voor tijdwinst en is betrouwbaar. KlasCement zorgt voor professionalisering van de job als leerkracht (of zorgcoördinator, ICT-coördinator, zelfs als pedagogisch begeleider of directeur). Die kwaliteit kan er maar zijn dankzij de moderatie van alle inzendingen, het nazicht op metadata (titel, omschrijving, trefwoorden, vak ...) zodat de bijdrage makkelijk en correct vindbaar is en tenslotte het inhoudelijk nazicht op spelfoutjes, copyright-schending, ... Het pedagogisch-didactisch nut laten we over aan de eindgebruiker zelf die kan scores en reacties geven of de bijdragen bewaren bij de persoonlijke favorieten.

Deze moderatie maakt dat KlasCement procentueel meer leerkrachten in een sociaal netwerk krijgt dan Facebook. Bij Facebook ligt de lat niet hoog, er is geen controle op inhoud wegens een totaal andere aanpak (dat wordt daar ook niet verwacht, zelfs niet geduld). KlasCement zorgt er op die manier - ook via dit artikel - wel voor dat leerkrachten de mogelijkheden van sociale netwerken in het onderwijs begrijpen en leerlingen op die manier ook beter zullen opvoeden. In dat kader werkten we vanuit ons initiatief IT-huis ook twee interessante iThema's uit:

  • Facebook
  • Mijn kind op de computer en internet

Naast gebrek aan kwaliteit blijkt gevoel van onveiligheid een tweede reden voor de grote argwaan van leerkrachten tegenover sociale netwerken. Facebook komt dan ook meestal in het nieuws als leerlingen (of leerkrachten) de site pedagogisch onverantwoord gebruiken. Op dat vlak toont KlasCement aan dat het mogelijk is een site uit te bouwen die vertrouwen uitstraalt, inhoudelijk zowel op vlak van bijdragen als op vlak van leden.

Dit kan echter alleen maar dankzij de gebruikers zelf die meebouwen aan deze website via hun aanbod, hun feedback en hun stimulerende berichten en vooral dankzij de steun van Vlaamse overheid die leerkrachten vrijstelt om KlasCement uiterst efficiënt, weloverwogen en met groot enthousiasme verder uit te bouwen op de ingeslagen weg.

Bestanden

Hans De Four
Organisatie, firma, vzw
Dit is een openbaar leermiddel dat je zonder aanmelden kan bekijken.
Om dit leermiddel favoriet te maken, een score te geven of er op te reageren, meld je eerst aan.
Reactie toegevoegd. Herlaad de pagina om je reactie te bekijken.
3 reacties

zeer volledig en actueel!

Interessante tips over privacy op Facebook: http://arstechnica.com/web/news/2009/08/meshing-social-networking-and-privacy-on-facebook.ars" target="_blank">http://arstechnica.com/web/news/2009/08/meshing-social-networking-and-privacy-on-facebook.ars

Het verschil tussen lagere school, secundair en hoger onderwijs lijkt me niet onbelangrijk, je kan dat niet allemaal over één kam scheren. Vooral in het lager onderwijs is het toch opletten om kinderen niet al van jonge leeftijd met een 'Internet-trauma' op te zadelen via ondoordachte foto's, filmpjes of opmerkingen waarvan ze de impact fout inschatten.

Facebook en Netlog zijn trouwens volgens hun eigen regels off-limits voor -13-jarigen, daar moet je dus sowieso mee opletten. Strak verbieden en negeren zijn nooit een oplossing, leraren doen er goed aan zich degelijk te informeren en geen reactionaire angstreflexen te ontwikkelen.