Gebruikersonderzoek KlasCement


Overzicht van het onderzoek

In opdracht van het Departement Onderwijs werd van 21 maart tot 27 april 2009 een groot onderzoek uitgevoerd onder de KlasCement-leden. Het onderzoek werd opgesteld, verwerkt en begeleid door het KlasCement-team i.s.m. de vakgroep onderwijskunde van de Universiteit Gent.

Er werden 18 vragen gesteld. De afname gebeurde digitaal. De verwerking van de resultaten werd gekoppeld aan de profielen van de respondenten. Er namen 1137 leden deel,  d.i. 2,8% van het aantal actieve leden. 7 op 10 respondenten zijn vrouwen. De respondenten komen voor 93% uit Vlaanderen. Er antwoordden relatief gezien iets meer oudere leden en leden die al langer lid zijn van KlasCement. Ze hebben meer ervaring in het gebruik van de portaalsite. De meeste respondenten (82%) zijn leerkracht.

Daarnaast werd de databank van de gebruikers en de objecten geanalyseerd en bij de rapportage toegevoegd.

Vragen en reacties uit het gebruikersonderzoek

Bekendheid Klascement

KlasCement (KC) is ondertussen vrij breed uitgegroeid. Begin oktober 2009 haalden we meer dan 47 000 leden. Collega’s horen van mekaar dat ze op KC goed en vooral bruikbaar materiaal vinden om hun lessen te verrijken. Gemiddeld komen er dagelijks 50 unieke, nieuwe leden bij.

KC wordt vooral via toevallig surfen op internet en via Google gevonden. Ook het onderwijstijdschrift Klasse speel hier een rol, meest bij de leden die al langer lid zijn, gevolgd door mond-aan-mond reclame bij de collega’s. KlasCement wordt daarom ook geregeld geïndexeerd door de gangbare zoekrobots. De KC-folders en beurzen blijken weinig invloed uit te oefenen.  

Waarvoor wordt KC gebruikt?

KC wordt vooral gebruikt om concreet lesmateriaal te vinden en om nieuwe lesideeën op te pikken. KC wordt minder gebruikt om in contact te komen met collega’s. Het sociale (web2.0‑)gehalte van KC is bij gebruikers nog niet goed gekend.

Omtrent de reden van gebruik zijn er weinig verschillen tussen de verschillende soorten gebruikers naar functie. Ook het onderwijstype speelt geen grote rol. Hoe langer men geregistreerd is, hoe meer men het belang ontdekt om achtergrondinformatie bij de lessen te zoeken.

Vrouwen gebruiken KC meer dan mannen om hun les voor te bereiden. Mannen willen iets meer dan vrouwen op de hoogte te blijven van nieuwe onderwijsprojecten en -activiteiten.

Hoeveel keer wordt KC gebruikt?

60% de respondenten komt minstens één keer per week langs. We kunnen stellen dat KC voor de leden een vaste waarde is en effectief wordt beschouwd als hun startpagina voor lesmateriaal. Leerkrachten uit het secundair komen iets vaker langs dan die uit het basisonderwijs. TSO/BSO-leerkrachten bezoeken KC meer dan leerkrachten die in het ASO les geven. Leerkrachten economie en kunstvakken komen minder vaak op bezoek. Gepensioneerden blijven geïnteresseerd en bezoeken KC nog steeds. Jonge leerkrachten in spe (<20 jaar) komen nog niet zo vaak langs.

Hoe wordt naar materiaal op KC gezocht?

Men gaat vooral op zoek via het invullen van trefwoorden in het zoekvenster. Gebruikers die al langer lid zijn gaan ook vaker zoeken via de andere mogelijkheden van KC. Men vertrekt ook veel vanuit de wekelijkse nieuwsbrief waar de nieuwe bijdragen in worden opgesomd. De gevorderde filter in de linkerkolom wordt minder gebruikt.

Wat gebeurt er met het KC-materiaal?

Bijna 80% gebruikt het materiaal in één of andere vorm in klas, vooral als inspiratiebron maar ook als oefen- en leermateriaal. Het wordt minder gebruikt als testmateriaal voor de leerlingen en om door te geven aan collega’s.

70% van de respondenten zegt het materiaal aan te passen aan de eigen klassituatie en aan het klasniveau. Aanpassen voor de leeromgeving doet men veel minder. Bepaalde inhoud kan ook niet aangepast worden (PDF, websites, …).

Diverse uitspraken

82% vindt dat het aanmelden vlot gaat en 79% vindt het modereren van de bijdragen zeer belangrijk. 75% van de respondenten vindt het registreren belangrijk. 30% van de leden zegt dat bepaalde vakken nog steeds te weinig inhoud bevatten (om gevonden te worden).

Men gebruikt KC zeker op vrijwillige basis en men heeft zelf controle over het gebruik.

Kwaliteit

70% is tevreden tot heel tevreden over de kwaliteit van de inhoud (ook taalkundig) en 60% over het niveau van de objecten. 20 tot 30% van de respondenten heeft geen mening over de aansluiting bij de lesdoelen of eindtermen.

Oordeel over KC-onderdelen

Het persoonlijk profiel van elke gebruiker op de site wordt niet als prioriteit beschouwd. De documenten en de nieuwsbrieven kent men het best. Buiten de HotPotatoes-site (leerlingenoefeningen) kennen de leden weinig andere nevenprojecten van KC zoals de projectsite Apple bijvoorbeeld. Toch zijn er belangrijke web2.0-toepassingen die aan belang winnen en dus behouden moeten worden. Vooral jongere leden vinden hier stilaan hun weg.

Hinderpalen om bij te dragen

Tijdsgebrek is de grootste hinderpaal om bij te dragen. Men denkt ook nogal snel geen aanbod te hebben of men twijfelt of anderen hun inhoud wel willen of kunnen gebruiken. Opmerkelijk is dat men geen schrik heeft dat leerlingen het materiaal vinden. Dit staat wat in contrast met een andere bevinding dat testen en evaluaties hun weg naar KC nog niet echt hebben gevonden. Een gebrek aan ICT-middelen is geen reden om niet te delen, behalve bij inspectie en pedagogische begeleiders.

Men hoeft weinig of niets  terug te krijgen om materiaal te posten. Men is tevreden met af en toe een kleine bedanking zoals een filmticket. Het is ook niet nodig om het profiel van de veelbijdragers meer in de kijker te zetten.

Verbeteringen aan KC: voorstellen

Heel opmerkelijk, maar bevestigend wat hierboven al werd aangehaald, is dat rond de nieuwste trends op internet heel wat leerkrachten geen uitgesproken mening hebben (38,2%). Ook het importeren van lesmateriaal uit niet-Nederlandstalige landen (38,4%) of het binnenbrengen van KC-materiaal in de leeromgeving op school (32,5%) zijn mogelijkheden waarover de leraar geen mening heeft. Hoopgevend is dat jongere leerkrachten wel beter hun weg vinden in de nieuwere technologieën.

Slechts een minderheid vindt dat de gebruiksvriendelijkheid (8,8%) en de snelheid (6,9%) moet verbeteren, terwijl meer dan 60% dit normaal tot zeer goed vindt.

Relaties tussen het profiel van de respondenten en de inhoud van KC

De bijdragen

De respondenten hebben samen 2027 bijdragen geleverd (of gemiddeld 1,8 bijdrage per respondent). Er worden per bezoek gemiddeld 12 pagina’s bekeken. Mannen dragen 3 keer meer bij dan vrouwen. Technische vakken scoren goed en economische vakken heel wat minder. De 50-plussers onder de respondenten droegen meer bij dan de twintigers  en dertigers.

De downloaders

Daar waar de mannen het meest bijdragen, zijn het de vrouwen die het meest downloaden. Zorg- en GOK-leerkrachten  zijn vaker op zoek dan ‘gewone’ leerkrachten’. Studenten bengelen onderaan.

Het basisonderwijs downloadt veel, gevolgd door opleidingen zorg/gezondheid/welzijn. De weinige bijdragen voor de economische vakken worden blijkbaar wel veel gedownload. Taalbijdragen worden minder bekeken.

Het aanbod voor het buitengewoon onderwijs en het lager onderwijs is groot en wordt veel gedownload. Het aantal downloads door de respondenten uit het secundair onderwijs ligt dan weer veel lager.

Jonge leden (jonger dan 20 jaar, vooral studenten) downloaden niet veel. Vermoedelijk wordt KC in de opleiding maar heel sporadisch aangebracht en niet systematisch gebruikt.

De reacties

Het geven van reacties maakt deel uit van de interactie op KC. Het valt op dat hier nog niet veel gebruik van gemaakt wordt (gemiddeld 1,9 reacties door de dames, 1,7 door de heren). Studenten durven nog niet te reageren. De zorg/GOK-leerkracht reageert het meest.

Uiteraard krijgen de vakken die het meest gedownload worden, het meest reacties (basisonderwijs 3,0; economische vakken 0,81).

De aanmeldingen

Mannen melden meer aan dan vrouwen. ICT-coördinatoren en gepensioneerden zien we het vaakst, pedagogische begeleiders, directie  en studenten het minst. Vijftigers melden zich veel aan en studenten het minst.

Bijkomende gegevens uit de databank (over alle gebruikers en objecten)

4% van de leden heeft al een bijdrage geleverd tot de inhoud van KC.
26% heeft nog nooit iets gedownload, 38% downloadde meer dan 10 objecten.
De 10 243 reacties werden aangebracht door 8% van de leden.
47% van de leden meldde 1 tot 5 keer aan. Gemiddeld werd 42 keer aangemeld.

Sedert de start van de metingen (01.01.2004) werden 10 748 383 pagina’s bekeken. Er werden 1 903 914 fiches (17,7% van de hits) werkelijk geopend. Van die geopende fiches werd 1 091 366 keer een bestand effectief gedownload (57%)
noot: In deze context is het belangrijk te weten dat niet elke fiche een download bevat.

7 682 keer werd een fiche als favoriet aangeduid (door 3% van de leden). 1,5% van de leden wil bijles geven. 

64% van de leden zijn vrouwen, 36% mannen. De spreiding over de provincies is evenredig als je het vergelijkt met het aantal leerlingen in elk provincie. Het merendeel (94%) van de leden komt uit Vlaanderen. Het aantal leden uit Nederland is (relatief gezien) stijgende.

68% van de leden zijn leerkracht. 14% werkt in het kleuteronderwijs, 35% in het lager onderwijs, 36% in het secundair en 15% in de lerarenopleiding. Een deel (8%) werkt in het volwassenenonderwijs.

30% van de leden geeft aan één of meerdere vakken te geven in het basisonderwijs, 43% geeft minstens één vak in het secundair. Wetenschappelijke vakken (11%) en Germaanse talen (8%) zijn de vakken die daar het best vertegenwoordigd zijn. Minder leerkrachten geven Romaanse talen (3%). 31% van de leden duidt aan geen vak te geven.

Bijna de helft van de objecten op KC zijn documenten, één vierde zijn sites. 62% van de objecten wordt door de aangever voorzien van een Creative Commons licentie. Dit is veel, gezien de sites (en software) bijna per definitie niet onder een open licentie gedeeld kunnen worden. 

Meer dan de helft van de objecten (54%) heeft een score gekregen. 56% van deze bijdragen krijgt de hoge score van 4 of 5/5. 

85% van de bijdragen zijn in het Nederlands opgesteld (Engels 8%; Frans 3,3%). In het basisonderwijs vullen wereldoriëntatie (30%), wiskunde (23%) en Nederlands (22%) het grootste deel. Muzische vorming is goed voor 10%.

In het secundair vormen alle talen samen ¼ van de bijdragen. Frans (7%) blijft wat achter. Wetenschappen is goed voor 30% terwijl de economische vakken amper 2% bijdragen. 

KlasCement heeft 650 000 absoluut unieke bezoekers (bron: Google Analytics). Het aantal bezoekers blijft jaar na jaar bijna exponentieel stijgen. Dit heeft natuurlijk te maken met het steeds stijgend aantal leden. We kunnen gerust stellen dat vandaag 1 op 4 leerkrachten lid is van KlasCement (of dat ¾ nog geen lid is). Leden die een jaar lang niet aanmelden worden geschrapt. Vandaag stijgt het ledenaantal met ongeveer 50 leden per dag. 

Meer leden betekent ook meer leerobjecten. Ook dit stijgt à rato van ongeveer 25 per (school)dag.

Besluit

Het gebruikersonderzoek op KlasCement kon rekenen op een grote groep respondenten. Het leverde een aantal heel interessante besluiten op. Drie vierde van de leden van KC zijn vrouwen, het zijn echter de mannen de het meest inhoud aanbrengen. Jonge leerkrachten pikken vaker in op de nieuwere technologieën die op KC worden aangeboden. Leerkrachten die langer lid zijn, zijn meer vertrouwd met de verschillende (zoek)mogelijkheden van KC.

Algemeen is men zeer tevreden over het project KlasCement en de manier waarop het door de gebruiker gemaakt materiaal terug aangeboden wordt. Kwaliteit (moderatie) vindt men noodzakelijk.

Dit gebruikersonderzoek zal de beheerders van KlasCement sturen bij het verder uitbouwen van de portaalsite voor en door het onderwijs.

>> interesse om het volledige onderzoek te lezen: mail pascal@klascement.net

Meld aan of registreer om dit leermiddel volledig te bekijken

Registreren vraagt maar één minuut.
Leraren delen lesmateriaal en -inspiratie met jou
  • gratis lesmateriaal;
  • voor alle leeftijden en vakken;
  • makkelijk doorzoekbaar op lesonderwerp.
Registreer   Veilig en gratis
Je bent al lid?
Directie